Badania wytatuowanej egipskiej mumii sprzed 3000 lat!

Cztery lata temu w Deir El-Medina, niedaleko dzisiejszego Luksoru, odkryto mumię wytatuowanej kobiety mającą ponad 3000 lat. Dzięki przeprowadzonym ostatnio badaniom okazuje się, iż owa kobieta należała do egipskich elit; mogła być wysokiej rangi urzędniczką państwową.

Mostafa Waziri, sekretarz generalny Najwyższej Rady Starożytności twierdzi, że odkrycie jest ważne, ponieważ jest to jeden z niewielu przykładów tatuażu w Starożytnym Egipcie. 
Waziri powiedział również, że poprzednie tatuaże znalezione na mumiach były tylko liniami lub kropkami, a nie przedstawiały całych scen podobnych do tych na odkrytej mumii. Poza tym poprzednie ciała posiadały zazwyczaj pojedynczy tatuaż.
Mumia ma 30 tatuaży przedstawiających m.in. dzikiego byka, auri grzywiastą, kwiat lotosu, kobrę, pawiana i oko Udjat (oko Horusa). Zostały zrobione na  ramionach, plecach i szyi mumii.

Naukowcy twierdzą, że styl owych tatuaży potwierdza fakt, że kobieta należała do elit. Badania ujawniły, że duża liczba tatuaży na ciele mogła być przeznaczona do sygnalizowania prestiżu lub wskazania na ważną rolę religijną.

Badania przeprowadzone za pomocą najnowocześniejszych technik i zdjęć rentgenowskich oraz badania naukowe i archeologiczne przeprowadzone na mumii wykazały, że należy ona do kobiety w wieku od 25 do 34 lat, która żyła pomiędzy 1300 a 1070 rokiem przed naszą erą. 

Owa mumia, odkryta przez misję z Francuskiego Instytutu Orientalistycznego w 2014 roku, jest obecnie przechowywana w starożytnym grobowcu oznaczonym numerem TT291 w Luksorze. Dzięki temu można ją przechowywać w środowisku podobnym do tego, w którym pochowano ją przez trzema tysiącami lat. W przyszłości zostanie przeprowadzonych więcej badań w celu ujawnienia imienia i dokładnej pozycji społecznej wytatuowanej mumii.

  Fajansowa misa z przedstawieniem muzykantki z wytatuowanym wizerunkiem boga Besa na udzie.

Grobowiec TT291 w którym obecnie jest przechowywana wytatuowana mumia.

Źródło: Ahram Online

Hyksosi - tajemniczy wojowniczy lud starożytności

Około roku 1624 p.n.e., podczas tzw. II Okresu Przejściowego, Dolny Egipt został najechany przez tajemniczy lud zwany Hyksosami (star. eg. chekau hasut - władcy obcych krain). Dzięki swym niezwykłym zdolnościom militarnym oraz nowemu wynalazkowi, rydwanowi, który zrewolucjonizował pole bitwy, szybko przejęli całą Deltę Nilu, zakładając stolicę w Awaris, a następnie zaczęli się zapuszczać w głąb Doliny Nilu. Mieszkańcy Kemet niestety nie byli przygotowani do stawienia oporu tak potężnemu wrogowi.

 

Głowa Hyksoskiego posągu z Awaris, w typowym dla tego ludu nakryciu głowy.

 

Hyksosi po szybkim sukcesie oraz podbiciu większej części Egiptu zajęli się rozbudową swojej nowej stolicy w Awaris. Uczyniono zeń gigantyczną twierdzę oraz największy na ów czas port starożytnego świata. Szacuje się, iż Awaris około roku 1670 p.n.e. mogło być największym i najpotężniejszym miastem świata, prześcigając nawet Babilon! Hyksoscy wodzowie przyjęli Seta, egipskiego boga zniszczenia, jako swojego, oraz zaczęli posługiwać się hieroglifami.

 Spody skarabeuszy z imionami hyksoskich władców w zapisie hieroglificznym.

Na skarabeuszach 2-4 widać typowe dla Hyksosów zawijasy.

Jednak kim byli sami "władcy obcych krain" i skąd przybywali? Przez lata narodziło się wiele teorii na ten temat, jednak prace wykopaliskowe w Tell el-Dabaa, gdzie niegdyś wznosiło się potężne Awaris, trochę przybliżają nam ich pochodzenie. Jednak najpierw przyjrzyjmy się temu, co mówili o nich sami Starożytni Egipcjanie. Menaton, egipski kapłan-historyk, opisał najazd hyksoski w swoim dziele "Dzieje Egiptu", które niestety nie zachowało się do naszych czasów, jednak było cytowane przez innego starożytnego historyka Józefa Flawiusza w dziele "Przeciw Apionowi": (...) od Wschodu ludzie nieznanego pochodzenia ośmielili się niespodzianie najechać nasz kraj, którzy z łatwością i bez walki zajęli siłą. Wziąwszy w niewolę jego przywódców, potem po barbarzysku miasta spalili, świątynie bogów obrócili w gruzy, a ludność tubylczą potraktowali w sposób jak najbardziej wrogi, mordując jednych i uprowadzając w niewolę dzieci i żony drugich.
Same dokumenty z II Okresu Przejściowego określają Hyksosów słowem "aamu", czyli po prostu "Azjaci", zaś analiza ich imion wskazuje pochodzenie semickie. 

Przedstawienie Hyksosów w jednym z egipskich grobowców.

Przejdźmy jednak do odkryć archeologicznych. Prace prowadzone w latach 60-tych ubiegłego wieku przez austriacki zespół, pod kierownictwem Manfreda Bietaka, w Tell el-Dabaa oraz w 
Tell el-Maschuta w latach 1978-1985 przez zespół z University of Toronto, prowadzony przez Johna S. Holladyla, pokazały nam duże wpływy napływowej ludności z Lewantu. Wpływy Kananejczyków możemy zauważyć w architekturze, garncarstwie, wyrobie broni, ozdobach osobistych oraz zwyczajach pogrzebowych. 

 Wykopaliska w Tell el-Dabaa.

Dzbanuszki ze stanowiska archeologicznego w Tell el-Jahudija.

Ten typ był nietypowy dla Egiptu i pokazuje on wpływy z Lewantu oraz Cypru.

Jak już wcześniej zostało wspomniane Hyksosi zawojowali Kemet dzięki rydwanowi. Wprowadzili także nową technikę konstrukcji łuku. Te dwie rzeczy są typowe dla Syrio-Palestyny, z okresu środkowego brązu. Dodatkowo możemy znaleźć również pozostałości po Beduinach oraz nawet Kreteńczykach. Ponadto, jak już wcześniej zostało wspomniane, Hyksosi przejmowali niektóre z elementów kultury egipskiej. Tak więc można powiedzieć, iż znienawidzeni przez Egipcjan Władcy Obcych Krajów byli "mieszanką" etniczno-kulturową różnych nacji ze starożytnego Bliskiego Wschodu. 

Rydwan hyksoski.

W przeciwieństwie do późniejszych rydwanów egipskich było to ciężki i masywny wóz.

Hyksosi władali swoim Imperium ze stolicą w Awaris przez około 110 lat zapisując się w historii Starożytnego Egiptu jako XV dynastia tzw. Wielkich Hyskosów, oraz równolegle panująca i prawdopodobnie podległa Wielkim Hyskosom, XVI dynasita zwana Małymi Hyksosami. 

Rekonstrukcja (wraz z oryginalnymi fragmentami) fresków minojskich znalezionych w pałacu w Awaris.

(Klikając na zdjęcie można je powiększyć)

Temu, jaki koniec spotkał Hyksosów, oraz jak zostali wypędzeni z Egiptu należałoby poświęcić osobny artykuł, i w przyszłości o tym napiszę.